Yıldırım, doğrudan temas ettiğinde büyük zararlara yol açabilecek, ciddi bir doğa olayıdır. Özellikle yüksek yapılarda, sanayi tesislerinde ve açık alanlarda, yıldırımın neden olabileceği hasarları önlemek için paratoner kullanımı büyük önem taşır. Ancak, doğru paratoner modelini seçmek için bazı temel kriterleri göz önünde bulundurmalısınız.
Paratoner Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yapının Yüksekliği: Yüksek binalar ve direkler, yıldırıma daha açıktır. Paratoner seçimi yapılırken, koruma sağlanacak yapının veya direğin yüksekliği önemlidir. Yüksek yapılar için daha geniş koruma yarıçapı sunan modeller tercih edilmelidir.
Koruma Alanı İhtiyacı: Yıldırımdan korunması gereken alanın büyüklüğü, paratoner modelini belirler. Farklı paratoner modelleri, çeşitli yüksekliklerde ve koruma seviyelerinde farklı yarıçaplarda koruma sağlar. Örneğin, geniş bir açık alanı veya bir tesisin tamamını korumak istiyorsanız, daha geniş koruma çapına sahip bir paratoner seçmeniz gerekebilir.
Koruma Seviyesi: Paratonerler, NFC 17-102 standardına göre farklı koruma seviyelerine sahiptir. Bu seviyeler, yıldırım darbesine karşı sağlanan koruma kapasitesini ifade eder. Seçilecek koruma seviyesi, yapının bulunduğu bölgenin yıldırım alma riski ve yapının önem derecesine göre belirlenmelidir.
Risk seviyenizi bilmiyorsanız buradaki bağlantıdan yıldırım riskinizi hesaplayabilirsiniz.
Test Edilebilirlik: Bazı paratoner modelleri test edilebilir özelliklere sahiptir. Bu özellik, paratonerin işlevselliğini düzenli aralıklarla kontrol etme imkânı sağlar ve güvenliği artırır. Özellikle kritik öneme sahip yapılarda bu tür modeller tercih edilmelidir.
E-70, E-100 ve E-200 Modelleri İçin Koruma Seviyesi Tablosu
Aşağıdaki tabloda, E-70, E-100 ve E-200 paratoner modellerinin çeşitli yüksekliklerde ve koruma seviyelerinde sağladığı koruma yarıçapı değerleri bulunmaktadır. İhtiyacınıza uygun paratoner modelini belirlerken bu tablodan faydalanabilirsiniz:
| Model | Paratoner Direği Yüksekliği (m) | Seviye 1 (Koruma Çapı - 20m) | Seviye 2 (Koruma Çapı - 30m) | Seviye 3 (Koruma Çapı - 45m) | Seviye 4 (Koruma Çapı - 60m) |
|---|---|---|---|---|---|
| E-70 | 6 | 92 | 106 | 118 | 140 |
| E-100 | 6 | 166 | 182 | 206 | 224 |
| E-200 | 6 | 258 | 274 | 300 | 322 |
Bu tabloyu inceleyerek, yapınıza en uygun paratoner modelini belirleyebilir ve yapınızın güvenliğini sağlamak adına doğru tercihi yapabilirsiniz.
Paratoner Kullanım Alanları ve Özellikleri
Koruma Sağlama Amacı: Paratonerler, yüksek yapılardan fabrikalara, enerji tesislerinden açık alanlara kadar geniş bir yelpazede kullanılır. Binaların çatısına yerleştirilerek yapının yıldırım düşme riskini azaltır ve yıldırım deşarjını kontrollü bir şekilde toprağa iletir.
Aktif Paratonerlerin Avantajları: Aktif paratonerler, klasik (pasif) paratonerlere kıyasla daha geniş bir koruma alanı sağlar. Özellikle büyük yapılar ve geniş alanlar için tercih edilir. Aktif paratonerler, enerji farkını kullanarak bulut ve yer arasında bir erken akış başlatarak yıldırımın düştüğü noktayı kontrol eder.
Kurulum ve Bakım Kolaylığı: Aktif paratonerler daha az bakım gerektirir, yılda 1 kez periyodik şekilde test edilmeleri gerekmektedir.